Նրա ստեղծագործությունների ներքո սիրո խոստովանություններ են արվել, նրա գրած հնչյունների ուղեկցությամբ սիրահարվել են ու թախծել, հաշտվել նեղացած զույգերն ու յուրաքանչյուրն իրենից մի մասնիկ է գտել նրա երգերի բառերի մեջ: Արդեն քանի տարի է՝ երաժիշտ ու երգիչ Ազատ Աբրահամյանը էկրաններին չէ. նրան չենք տեսնում մեծ համերգների ժամանակ ու բեմերում էլ: Պատճառները մի քանիսն են, թեպետ նրա ստեղծագործական ուղին երբեք կանգ չի առել: Ազատ Աբրահամյանն այսօր էլ գրում է, ստեղծագործում, կերտում նոր երգեր ու մեղեդիներ, սակայն պահանջված չէ հատկապես նոր սերնդի մոտ:
Արդեն 10 տարուց ավելի երաժիշտը որեւէ համերգի չի մասնակցել 1 անհասկանալի պատճառով՝ նրան պարզապես չեն հրավիրում: Թե ինչու է ժամանակին չափազանց սիրված երգիչներից ու ստեղծագործողներից մեկը այսօր նեղացած ու պասիվ, ինչով է զբաղվում եւ ինչ ցանկություններ ունի: Marzer.am-ը իր բացառիկ հարցազրույցում փորձել է պարզել այդ ամենը հենց իրենից:
Ազատ Աբրահամյանը նախ խոսեց հարցազրույցների, դրանց չհամաձայնելու ու դրանք մերժելու մասին: Նշեց պատճառները, թե ինչու չի երեւում եթերներում.
-Գիտեք, հիմա այնքան շատ են խոսողները, գործ անողներն են քիչ: Մեջ ընկնողների թիվն է շատացել, միջակությունների թիվը: Այնքան զզվելի է դարձել, որ երբեմն մտածում ես խոսես՝ ինչի՞ համար, կամ ու՞մ համար խոսես: Եթե դու զգում ես ինչ-որ բանի օգտակար լինելու քո կարողությունը, ապա խոսես, ինչ-որ բան ասես, առաջարկ անես, որովհետեւ խոսելն էլ նպատակ ունի, թե չէ աննպատակ խոսելը որն է:
-Այսինքն, դուք ասելիք ունեք, բայց լսո՞ղ չունեք.
-Ես ասելիք միշտ եմ ունեցել, չնայած աշխատել եմ այդ ասելիքն այլ հարթակում ասել: Ես նկատի ունեմ իմ հիմնական ուղղությունը՝ այսպես կոչված սեր ամենազգացմունքը փոխանցելը մարդկանց՝ տարբեր երգերի, կյանքի դրվագների, հատվածների միջոցով մարդկանց մեջ ամենակարեւորը փոխանցելու, ամենամաքրամաքուրը պահելու համար:
– Այս ամենո՞վ է պայմանավորված ստեղծագործական որոշակի դադարը:
-Ստեղծագործական որոշակի դադարը շատ-շատ բաների հետ է կապված: Առաջին հերթին շատ մեծ նշանակություն ունի միջավայրը, միջավայրի որակական հատկանիշները: Երբ նայում ես շուրջդ ու տեսնում ես, թե մարդիկ այսօր ինչ են երկրպագում…
-Պարոն Աբրահամյան, գուցե ինչ հրամցնում են, այն էլ երկրպագու՞մ են: Եթե Դուք կամ Ձեզ նման այլ երաժիշտներ ձեր «զենքերը ցած եք դրել»՝ ասպարեզը թողնելով մյուսներին, այս դեպքում ի՞նչ պետք է ստանա մարդը:
-Փորձեմ հակիճ պատասխանել, թեպետ սրանք շատ ծավալուն խոսելու թեմաներ են: Իմ երիտասարդության տարիները վերցնենք որպես օրինակ: Այդ ժամանակ էլ կար անորակը, ոչ բարձրարժեքը, ռաբիզ երաժշտությունն ու երգն էլ այն ժամանակ էլ էր լսելի, բայց գոյություն ուներ միջավայր: Այդ միջավայրը կիրթ էր, բանիմաց էր ու փոքր հատված չէր կազմում համենայնդեպս: Ես հասկանում եմ, որ բոլոր ժամանակներում ցածր որակ եղել է, համաձայն եմ, բայց ինձ համար անհասկանալի է մի բան. մարդը լույս աշխարհ է գալիս ու նա լուսաբացից, մութն ընկնելուց, աշխատանքի գնալուց, ինչ-որ վայելքներից օգտվելուց, փող աշխատելուց, սրան-նրան վատություն անելուց ու էլի էդ տեսակի բաներից այն կողմ չի ուզում աշխարհը տեսնի, պատկերացնի, ցանկություն չունի: Որ նայում ես երկինք, ուղղակի սովորական նայելու համար չլինի դա, մտածես՝ այս անծայրածիր տիեզերքն ու մենք էս մոլորակի վրա՝ հրա՞շք է, թե՞ հրաշք չէ: Օրինակ եմ ասում ես, մարդն իր ներսում հետաքրքրություններ չգտնի՞ ինչ-որ նոր բան սովորելու, զարգանալու, ավելի շատ գույներ տեսնելու համար:
Մեր ժամանակներում էլ ցածր որակներ եղել են, բայց ես ու ինձ նման շատ մարդիկ ձգտել ենք դեպի զարգացում, որ ավելի շատ իմանանք, որ ավելի կիրթ լինենք, որովհետեւ դրան նպաստել է միջավայրը: Եղել է այդպես, որ ընտանիքում պիտի սա լինի, որովհետեւ միջավայրն ընտրում է սա, այլ բան ցանկալի չէ, գնահատելի չէ: Անգամ որ դուրս էինք գալիս փողոց ու ուզում էինք մի աղջկա հետ ծանոթանալ, զգաստանում էինք, թե հանկարծ մյուս տղան ավելի կիրթ դուրս չգա, բա ամոթ չի՞: Տղաներով հավաքների, մյուս ժամանակ էլ աշխատում էինք ավելի կիրթ երեւալ, որովհետեւ միջավայրը, պետությունը դրել էր այդպես ու մարդիկ պատվով կրում էին էդ սկզբունքը: Ժամանակի ընթացքում այս ամենը ջնջվեց, տարիների հետ մենք շատ հեղինակավոր մարդկանց ուրացանք, նրանց ջնջեցինք, փոխարենը բերեցինք ցածր մշակույթ ու հիմա ասում են՝ «մատուցում ենք էն, ինչ ժողովուրդն ուզում է»: Ո՛չ, դա էդպես չի, ժողովրդին պիտի տաս էն, ինչ բարձրարժեք է: Սա է ճիշտ տարբերակը, եթե ուզում ես ունենաս ազգ, պետություն:
-Այսինքն, կարող ենք ասել, որ կա մշակութային սո՞վ.
-Առհասարակ մշակույթ ասված հասկացողությունը իսպառ բացակայում է: Հեռուստացույցով այն, ինչ ցուցադրվում է՝ մեր մշակու՞յթն է, մեր արժեքնե՞րն են, մեր ազգային դիմագի՞ծն է: Դուրս ես գալիս փողոց՝ նույնը: Մարդկանց հասարակ փոխհարաբերությունները նայենք՝ ինչպե՞ս են մարդիկ դրսում իրար հետ շփվում:
-Պարոն Աբրահամյան, երաժիշտն ու երգիչը ֆինանսական կայունություն են ունենում իրենց ստեղծագործություններով: Կարելի՞ է ենթադրել, որ Ձեզ մոտ, այս դադարից, իրավիճակից ելնելով ֆինանսական անկայուն վիճակ է:
-Իհարկե: Այս ամենն առանց ֆինանսական կարողությունների անհնար է ստեղծել, մանավանդ՝ նոր հազարամյակում, նոր աշխարհի օրենքներով: Եթե դու ինչ-որ բան ես ստեղծում, դա արժեքավոր է: Գոնե դու պիտի իմանաս՝ հասարակությունն այդ ամենը գնահատել գիտի՞, թե՞ չէ: Արժեքները գնահատելու համար նախ պիտի էդ արժեքները սովորես, առանց սովորել չեն գնահատում: Նայում ես շուրջդ ու հասկանում ես, որ մարդիկ էդ արժեքները չեն սովորել, չեն յուրացրել, արժեքները չկան: Ուրեմն ինչի՞ համար ես անում, կամ անելուց հետո՝ օգուտդ ո՞րն է լինելու:
Ես, օրինակ, չգտնելով հովանավորներ, երկար ժամանակ թափառելով այստեղ, այնտեղ, շատ տարիներ առաջ ուր գնացի, քանի դուռ ծեծեցի, որեւէ մեկը մոտ չեկավ ինձ: Եկավ «Ծաղիկներ» երգի գրվելու պահը, ես ասեցի՝ մի երգ կա, օգնեք մի հասարակ տեսահոլովակ նկարահանեմ, մշակույթն ու միջավայրը ոչնչանում են: Ինձ ընկերներս, համարելով, որ ես մի քիչ հնացած եմ, խորհուրդ էին տալիս այդ ոճի՝ «Ծաղիկներ»-ի պես երգերով սկսենք, խոհափիլիսոփայականներն ու հայրենասիրականները թողնենք, որովհետեւ ես արդեն 20 տարուց ավելի բեմահարթակին էի, բայց ինձ չէին ճանաչում լայն զանգվածները: Ինձ ասում էին, որ այդպես կարող էի միայն մրցակցել: Լավ, ես համաձայնեցի, «Ծաղիկներ»-ի ժամանակ բայց ոչ մեկը (հովանավոր)մոտ չեկավ ինձ: Ես մտա ինձ համար ահավոր խորթ մի ասպարեզ՝ գոնե ինքս ինձ ֆինանսավորելու համար:
-Ի՞նչ նկատի ունեք, ո՞ր բնագավառը.
-Ես դա չեմ ասում, չեմ շեշտում որեւէ տեղ, որովհետեւ դա ինձ համար նպատակ չի եղել, այլ ընդամենը միջոց, հնարավորություն, որ ես կարողանամ իմ երգերը հովանավորել: Խոսքը հանդիսավարության մասին է, որը միայն ֆինանսական աղբյուր էր: Ու երբ ես ինքս այդ ամենը կազմակերպեցի, նույն այն մարդիկ, որոնք ժամանակին մերժել էին ինձ, օգնության ձեռք չէին մեկնել, բոլորը միանգամից ի հայտ եկան: Նրանք մեծ գումարներ էին տալիս ինձ, որ ես գնամ այդ երգը կատարեմ ՝ առանց հասկանալու, խորանալու այդ երգի բովանդակության մեջ: Չըմբռնելով, որ այդ երգի մեջ երբ ասում էի «Աստվածներ», դա իրենց մասին էր, ինձ փող էին տալիս, որ գնամ այդ երգը իրենց միջոցառումներին երգեմ: Երբ այս որակն է, այս ճաշակն է, ինչպե՞ս գումարներ աշխատվեն: Դրանք պիտի դրսի հնարավորություններով աշխատվեին, համերգներով, շրջագայություններով, հրավերներով, բայց 2003 թվականից շոուբիզնեսականները ամբողջը վերցրեցին իրենց ձեռքը: Պատկերացրեք, 2003 թվականից ես որեւէ հրավեր դրսից չստացա: Էդքան մարդիկ գնացին, եկան, ինձ որեւէ հրավեր չեղավ, ես ապշած էի մնացել: Էստեղ էդ երգերը թնդում էին, ես հետաքրքրվում էի, Միացյալ Նահանգներում էդ երգը ուր ասես հասել էր, ինձ զանգահարում ասում էին՝ թիվիներով ցուցադրում եմ, լավ բա ինչու՞ որեւէ հրավեր չկար: Ես հետո հասկացա պատճառը՝ շոուբիզնեսականներն էին ամեն ինչ վերցրել իրենց ձեռքը: Ինձ էլ շատ մեծ գումարներ էին պետք, որ ես ինքնուրույն կազմակերպեի իմ դրսի համերգները, բայց, ցավոք սրտի, չկային դրանք:
Ես չունեցա էդ հովանավորները ու ստիպված, ամեն ինչից վիրավորված, խռոված, ես դադար տվեցի՝ մինչեւ Աստծո կամոք լավ ժամանակները կվերադառնան, բայց ես իմ ունեցած պոտենցյալի այնքան փոքր մասնիկն եմ դեռ կարողացել անել:
Ես շանսոն ոճի մեջ ընդամենը մի երգ տեղադրեցի իմ մենահամերգին՝ «Սիրում եմ քեզ»-ը, բայց ես շանսոն ոճի մեջ երգեր ունեմ, որ սիմֆոնիկ նվագախմբով են այդ երգերը նախատեսված, ես էդ տեսակի համերգային ծրագիր ունեմ, բայց ես, ցավոք, չեմ կարողանում այդ ամենը իրագործել, հասցնել ու ափսոսում եմ: Շատ եմ ափսոսում, որ տարիքս մեծանում է, ձայնալարերն էլ էնպիսի բաներ չեն, որ մշտապես նույնը մնան ու բացի այդ այս հոգեվիճակը, ապրելակերպը, հոգեկան լարվածությունը, ֆինանսական դժվարությունները մարդուն քայքայում են:
-Եթե լինի ֆինանսական օժանդակություն մասնավորի կամ պետական հոգածությամբ, կտեսնե՞նք ձեզ էլի բեմին.
-Ինչի մասին է խոսքը… ես առանց բեմի չեմ ապրում, անկեղծ եմ ասում, արդեն մոտ 10 տարի ես բեմահարթակին չեմ: Իմ տան մեջ, ինձ համար ես բեմահարթակ ունեմ, որ իմ կիթառով, իմ երգերով այնտեղ եմ: Եթե դա իմ կամքով լիներ, ես վաղուց փակած կլիեի իմ կյանքում այդ էջը, բայց դա իմ կամքով չէ, դա վերեւից է գալիս ու ուզես, թե չուզես դու վերցնում ես կիթառը ու նորից երգը ծնվում է քեզ մոտ: Այս ամենը կուտակվում, կուտակվում ու մտածում ես լավ, ես էս ամենը չեմ արել, որ մարդիկ գան ինձ հետ լուսանկարվեն, ստորագրություն ուզեն, թիթիզ բաներ են դրանք… Եթե Աստծուց էդ շնորհը ստացել ես ու դա ոչ թե ուղղակի երգ ստեղծել է, այլ հրաբուխ է, որ ժայթքում է քեզ մոտ, տիեզերական բան է, որ բացատրել չես կարող ու դու դա ստացել ես ու անիմաստ պիտի տարիները վատնվեն ու մի օր էլ ուղղակի չլինես, ցանկացած մարդ էս ամենին այնքան խորը ցավով կնայեր:
Ես չեմ ասում ափսոսանքով, որովհետեւ անկախ նրանից՝ մարդիկ կլսեն, չեն լսի, կունենան էդ հնարավորությունը, թե՝ ոչ, ես երախտապարտ եմ իմ շնորհի համար: Շնորհիվ այս շնորհի ես կարողացա կյանքի գույները հասկանալ:
Այս տասը տարիներին, որ բեմահարթակից հեռացել եմ, արդեն բավական մեծ տղա եմ դարձել, ճերմակել եմ, փոխվել եմ, բայց մարդիկ ինձ ճանաչում են, հիշում են, որովհետեւ դեմքս չի եղել կարեւոր, իրենց սրտին կպնող մի բան է եղել, որ ստացել են՝ թանկ ու կարեւոր: Հարցազրույցներն ու եթերներն էլ ինձ չեն հուզում, ես այդ ամենով անցել եմ, վերեւն եմ տեսել, հիմա ներքեւն եմ տեսնում, դրանից առաջ էլ եմ ներքեւը տեսել, զուտ պիտանի լինելու զգացողությունն է ինձ շատ նեղություն տալիս: Ես երբեք ինձ չեմ պատկերացրել նստակյաց, այսքան պասիվ, այսքան բանի պետք չեկող անձնավորություն ինձ երբեք չեմ պատկերացրել: Խնդիրն այն է, որ դու ունես այդ պոտենցիալը, բայց նայում ես դիմացդ ու չի երեւում, հետո փակում ես նորից ամեն ինչ, դնում մի կողմ ու գնում սովորական «կանվեերի» պես՝ լույսը բացվեց, օրը մթնեց եւ այլն, բայց ինձ նման մարդկանց համար սա ապրել չէ:
Ինձ նման մարդկանց կյանքը բեմահարթակին է…
Պատրաստեց՝ Շուշաննա Գրիգորյանը, Marzer.am
